ارزیابی عملکرد، اسانس و شاخص‌های سودمندی در کشت مخلوط رازیانه و شنبلیله

به‌منظور بررسی و ارزیابی سودمندی کشت مخلوط رازیانه و شنبلیله در نسبت‌های مختلف کشت مخلوط و تک‌کشتی، آزمایشی با استفاده از روش‌های جایگزینی و افزایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1391 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل کشت مخلوط افزایشی در سه سطح (100 درصد رازیانه + 33، 66 و 100 درصد شنبلیله)، کشت مخلوط جایگزینی در شش سطح (1:1، 1:2، 2:1، 2:2، 1:3 و 3:1)، کشت خالص رازیانه و کشت خالص شنبلیله بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانۀ شنبلیله از کشت خالص و کمترین آن از سری جایگزینی 75 درصد رازیانه + 25 درصد شنبلیله (3:1) حاصل شد. همچنین در رازیانه سری افزایشی 100 درصد رازیانه + 33 درصد شنبلیله و سری جایگزینی 25 درصد رازیانه + 75 درصد شنبلیله (1:3) به­ترتیب از بیشترین و کمترین عملکرد دانه برخوردار بودند. عملکرد اسانس رازیانه در سری افزایشی 100 درصد رازیانه + 33 درصد شنبلیله در مقایسه با کشت خالص بیشتر بود. بالاترین نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی از سری افزایشی 100 درصد رازیانه + 33 درصد شنبلیله حاصل شد. همچنین بیشترین شاخص افزایش یا کاهش عملکرد واقعی (AYL) و سودمندی کشت مخلوط (IA) به‌ترتیب از سری جایگزینی 25 درصد رازیانه + 75 درصد شنبلیله (1:3) به­دست آمد. محاسبۀ شاخص غالبیت (چیرگی) (A) نشان داد که در اکثر نسبت­های کشت رازیانه غالب و شنبلیله مغلوب بوده است.